Wat betekent SMART?

SMART staat voor specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Door je doelen SMART te formuleren, maak je ze concreet en inzichtelijk. Hierdoor is de SMART-methode ideaal om doelen daadwerkelijk te bereiken.

Het prettige aan de SMART-formule is dat je deze in elke situatie kunt toepassen. Je kunt doelen voor jezelf stellen, maar ook je werknemers aanmoedigen om gezamenlijk aan SMART-doelen te werken. Het houdt iedereen die eraan meewerkt scherp, gemotiveerd en betrokken en dat is wat je graag terugziet in je bedrijf.

Hoe formuleer je SMART?

Een van de belangrijkste redenen waarom ondernemers hun doelen niet behalen, is omdat ze deze te vaag formuleren. Bekijk eens het verschil tussen deze twee doelen:

• Ik wil meer omzet uit mijn nieuwsbrief halen.
• Ik stuur elke donderdagochtend een nieuwsbrief naar mijn abonnees met een productaanbieding en verhoog daarmee binnen drie maanden mijn omzet met 5%.

Het eerste doel roept allerlei vragen op. Want hoeveel omzet wil je erbij? En wanneer vindt dat plaats? Maar ook: hoe krijg je je abonnees zover dat ze daadwerkelijk meer kopen?

Doel twee zet je daarentegen aan om in actie te komen. Doordat dit doel SMART geformuleerd is, weet je wat er moet gebeuren en voor wanneer dat gebeurd moet zijn. Hiermee vergroot je de kans dat je je doelen daadwerkelijk behaalt. Je maakt doelen SMART door de volgende vijf stappen toe te passen:

Specifiek

De eerste stap die je zet om een doel SMART te maken, is door te controleren hoe specifiek je doel is. Hoe specifieker je bent, hoe duidelijker je doel wordt. Voorkom dat je algemene begrippen gebruikt. Begrippen als ‘meer omzet’, ‘gelukkigere werknemers’ en ‘minder ziekteverzuim‘ zeggen niets als ze niet gespecificeerd zijn. Beantwoord daarom eens de volgende vragen:

• Wat wil je bereiken?
• Wanneer wil je dit bereikt hebben?
• Waar ga je dat doen?
• Wie is er nog meer bij betrokken?
• Waarom wil je dit doel bereiken?

Als je antwoord hebt gegeven op bovenstaande vragen, merk je dat je doel al een stuk concreter wordt.

Voorbeeld van een specifiek doel: Binnen zes maanden wil ik dat minimaal 80% van mijn werknemers op z’n minst een 7,5 geeft als tevredenheidsscore in mijn maandelijkse werknemersonderzoek.

Meetbaar

De volgende stap die je zet is het meetbaar maken van je doel. Dit is belangrijk om te kunnen controleren of je een doel daadwerkelijk behaald hebt. Het helpt je ook om tussentijds te beoordelen of je nog goed op schema ligt om je doel te bereiken.

Meetbaarheid komt in allerlei variaties voor, maar wordt vaak als percentage, score of vaste waarde uitgedrukt, bijvoorbeeld ‘10% groei‘ of ‘5 klanten erbij‘. Zodra je doel realiteit is geworden en je dit kunt meten volgens je doelstelling, is je doel in principe geslaagd.

Voorbeeld van een meetbaar doel: Vanaf januari schrijft en plaatst de marketingafdeling 1x per week een nieuw blogartikel voor de bedrijfswebsite.

Acceptabel

Bij het stellen van SMART-doelen zijn vaak anderen betrokken, zeker als deze opgesteld worden om je organisatie te laten groeien. Het is dan van belang dat iedereen achter deze doelen staat. Als er weerstand is vanuit werknemers of andere partijen, komt er hoogstwaarschijnlijk niets van je doelen terecht. Voordat je een SMART-doel vastlegt, controleer je dus of er voldoende draagvlak is. Dit doe je door antwoord te geven op de volgende twee vragen:

• Sta je zelf helemaal achter het doel?
• Staan alle andere betrokkenen achter het doel?

Voorbeeld van een acceptabel doel: Aan het eind van deze maand behaalt de afdeling verkoop een omzetgroei van 2%.

Bovenstaand voorbeeld is uiteraard alleen acceptabel als je dit doel besproken hebt met de afdeling verkoop en jullie samen een plan hebben gemaakt om dit doel te realiseren.

Realistisch

Het stellen van concrete doelen is noodzakelijk om te groeien als bedrijf. Het is daarbij echter wel belangrijk dat je realistisch blijft. Iedereen wil graag dat de winst binnen een jaar verdubbelt, maar is dit realistisch als je bijvoorbeeld te maken hebt met een personeelstekort en de markt aan het krimpen is?

Vaak zijn de beste doelen doelen die uitdagend zijn, maar niet compleet onhaalbaar. Daartegenover staat ook dat doelen niet te makkelijk moeten zijn. Als je ze zonder al te veel moeite realiseert, dan mag je jezelf zeker wat meer uitdagen, want pas dan zal je bedrijf echt gaan groeien. Toon dus je ambitie, maar houd het wel reëel.

Voorbeeld van een realistisch doel: Binnen de komende twee weken voer ik tien functioneringsgesprekken met werknemers.

Tijdgebonden

De laatste letter in SMART staat voor tijdgebonden. Een belangrijk aspect, want hiermee bepaal je namelijk binnen welk tijdsframe een doel behaald moet zijn. Vaak wordt dit in de vorm van een deadline geformuleerd. Bijvoorbeeld: ‘project Z wordt binnen twee maanden afgerond‘ of ‘voor 31 december‘. Je kunt er ook voor kiezen om er een startdatum aan toe te voegen. Bijvoorbeeld: ‘Tussen 1 januari en 28 februari neem ik vijf nieuwe medewerkers aan voor de afdeling klantenservice‘.

Een tijdslimiet zorgt ervoor dat je daadwerkelijk in actie komt. Hiermee motiveer je ook je medewerkers om stappen te zetten. Nadat de deadline is verstreken, controleer je of je het doel daadwerkelijk hebt behaald.

Voorbeeld van een tijdgebonden doel: Dankzij advertenties groeit ons klantenbestand in het eerste kwartaal met minimaal 20%.

Een voorbeeld van een SMART-doel

Je hebt hierboven al heel wat voorbeelden gezien van SMART-doelen. Hieronder volgt nog een voorbeeld om wat meer context aan de SMART-methode te geven.

Stel dat uit een medewerkerstevredenheidsonderzoek blijkt dat  een aantal medewerkers ontevreden is. Hier ben je niet blij mee, want je wilt dat elke medewerker met een positief gevoel naar het werk komt. Je kunt dan als SMART-doel stellen:

‘De komende twee maanden voer ik met twintig medewerkers een gesprek om te onderzoeken hoe hun tevredenheid omhoog kan worden gebracht‘.

Nu je dit doel hebt geformuleerd, zie je direct dat je een aantal actiepunten in je agenda kunt opnemen. Je weet nu bijvoorbeeld dat je:

• Een lijst kan gaan maken met medewerkers die je wilt spreken.
• Medewerkers op de hoogte kan stellen dat je gesprekken wilt voeren over de medewerkerstevredenheid.
• Afspraken kunt inplannen om iedereen daadwerkelijk binnen twee maanden te spreken.

SMART-doelen zorgen er dus ook voor dat je helderheid krijgt in welke stappen er ondernomen moeten worden. Als je deze stappen uitsplitst in kleinere stappen en deze één voor één uitvoert, behaal je uiteindelijk vanzelf je doel.

Actieplan om je SMART-doelen daadwerkelijk te realiseren

Doordat SMART-doelen zo concreet zijn, maak je het jezelf en je werknemers makkelijker om doelen te realiseren. Maar dit betekent niet automatisch dat dit ook daadwerkelijk gebeurt. Om ervoor te zorgen dat je echt in actie komt, kun je onderstaand actieplan volgen:

1. Plan tijd in om na te denken over de toekomst van je bedrijf

Het heeft geen nut om zomaar wat doelen op te stellen. Het realiseren van doelen kost namelijk tijd en geld en daarom wil je dat ze daadwerkelijk bijdragen aan het succes van je onderneming. Zorg er daarom voor dat je doelen altijd in lijn liggen met je missie en visie. Neem voor je beslissingen maakt de tijd om na te denken over de toekomst van je bedrijf en baseer daar je SMART-doelen op.

2. Maak tijd vrij om SMART-doelen te formuleren

Zodra je weet welke stappen er nodig zijn om succesvol te groeien met je bedrijf, kun je doelen gaan formuleren. Scherpe SMART-doelen stellen kan wat tijd in beslag nemen. Houd er daarom ook rekening mee dat je ze niet zomaar in één dag op papier hebt staan. Gun jezelf de tijd om er op een later moment nog eens naar te kijken. Misschien bedenk je je namelijk dat een doel toch nog wat concreter kan. Betrek ook je werknemers of managers bij het proces. Dit creëert meer draagvlak en zorgt voor inspiratie.

Gerelateerd aan: 7 tips voor effectief leiderschap

3. Houd de progressie van je doelen bij

Als alle doelen SMART zijn geformuleerd, kun je de eerste stappen ondernemen om ze uit te laten komen. Het is heel belangrijk dat iemand zich bezighoudt met de progressie van deze doelen. Je kunt dit zelf doen, maar ook een werknemer hiervoor aanstellen. Als iemand goed in de gaten houdt of alle doelen in het vizier blijven, voorkom je dat ze niet behaald worden.

Misschien kom je er gaandeweg achter dat een doel niet realistisch is of dat het tijdsframe te krap wordt omdat er wat zaken tegenzitten. Je kunt dan op tijd bijsturen en je doelen iets aanpassen om ze alsnog te behalen.

4. Controleer of alle doelen behaald zijn

Zodra de deadline van een doel verstreken is, controleer je of het doel daadwerkelijk behaald is. Als deze controle al regelmatig uitgevoerd wordt tijdens het proces, is dit vaak het geval. Maar soms lopen dingen anders en verlopen doelen anders dan gepland. Dan is dit het moment om te bedenken welke stappen er nu nog gezet kunnen worden om het doel alsnog te bereiken. Kom ook meteen in actie.

5. Volg behaalde doelen op met nieuwe doelen

Heb je je doelen behaald? Dan is een felicitatie wel op zijn plaats. Het is dan waarschijnlijk ook alweer tijd om nieuwe SMART-doelen te formuleren. Doelen behalen betekent namelijk niet dat er geen werk meer te doen is. Waarschijnlijk wil je nog verder groeien en meer succes behalen met je bedrijf. Hiervoor heb je nieuwe doelen die nog ambitieuzer zijn dan voorgaande doelen. Plan daarom regelmatig wat tijd in om te kijken of het nodig is om nieuwe SMART-doelen op te stellen.