Wat zijn de oorzaken van het personeelstekort in de horeca?
Nederland heeft al enige tijd te maken met een krappe arbeidsmarkt. Dit betekent dat bepaalde functies in verschillende branches moeilijk in te vullen zijn. De horecabranche is, naast bijvoorbeeld de detailhandel, een van deze branches. Om deze tekorten weg te werken, is het belangrijk om te weten waardoor de krapte veroorzaakt wordt. Een belangrijke reden is dat de lonen in de horeca over het algemeen laag zijn. Daar komt bij dat er relatief veel mensen onder de 21 jaar in de horeca werken en de minimumjeugdlonen in verhouding nog een stuk lager zijn dan het volwassen loon.
Naast de lage lonen zijn de secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals extra vrije dagen of betaald verlof, niet standaard in de horeca en wordt er veel gewerkt met tijdelijke contracten en oproepcontracten. Dit biedt weinig zekerheid voor de werknemers in de horeca. Het personeelsverloop in de horeca is dan ook groot. Hier komt nog bij dat het werk fysiek zwaar kan zijn, personeel te maken kan krijgen met agressieve of dronken gasten en er lang niet altijd ruimte is om een welverdiende pauze in te lassen.
Naast bovengenoemde oorzaken heeft helaas ook de Coronapandemie een grote impact gehad op het personeelsbestand in de horeca. Door de tijdelijke sluiting van cafés en restaurants, zijn veel medewerkers op zoek gegaan naar werk in andere sectoren en niet meer teruggekeerd naar hun oude vak.
Lees ook: Hoe verminder je personeelsverloop?
Het personeelstekort in de horeca in cijfers
Door het tekort aan nieuwe werknemers neemt de werkdruk op zowel de werkgever als de bestaande werknemers alleen maar toe. Dit zorgt weer voor een hoger ziekteverzuim en nog grotere tekorten. Een vervelende vicieuze cirkel. Volgens de Wereldbank heeft alleen al de uitbraak van de Coronapandemie gezorgd voor een afname van 20 procent aan het personeelsbestand in de horeca. De krapte op de arbeidsmarkt wordt aangegeven door zogenaamde spanningsindicatoren. Bij een spanningsindicator van 1,5 spreek je van krapte. Eind 2023 was de spanningsindicator voor managers in de horeca maar liefst 8,1 en voor koks 8,0. Volgens het UWV zijn er in 2024 nog ruim 115.000 openstaande vacatures in de horeca. De cijfers liegen er dus niet om.
Hoe los je een personeelstekort in de horeca op?
Als werkgever word je natuurlijk niet blij van al deze negatieve cijfers, vooral omdat je als geen ander weet wat een fantastische sector de horeca is. Heel veel mensen brengen graag een bezoek aan horecagelegenheden en zijn bereid te betalen voor een heerlijke middag, avond of nachtje uit. En daar is personeel voor nodig. Het is dus tijd om potentiële werknemers weer te motiveren om een leuke baan in de horeca te ambiëren. Je personeel meer betalen dan je concurrenten doen, is natuurlijk een manier om nieuwe krachten aan te trekken, maar zeker niet de enige manier. Denk bijvoorbeeld aan:
- Het aanbieden van scholing en doorgroeimogelijkheden.
- Arbeidscontracten aanbieden die meer zekerheid geven, zowel in aantal uren als in looptijd.
- Een eerlijk fooienbeleid voeren. Hoewel de lonen in de horeca niet al te hoog zijn, kan het ontvangen van fooi een prettige extra betekenen voor je medewerkers.
- Een bredere doelgroep aanspreken en de diversiteit in je personeelsbestand vergroten.
- Gebruikmaken van automatisering. De horeca blijft echt mensenwerk, maar er zijn veel technische snufjes die het werk efficiënter en makkelijker kunnen maken.
Er zijn nog talloze andere leuke manieren om werknemers aan te trekken. Maak bijvoorbeeld afspraken met een sportschool in de buurt, waar je medewerkers tegen gereduceerd tarief kunnen sporten en organiseer gezellige teamuitjes.
Ook interessant: De voordelen van diversiteit in je bedrijf
Goed werkgeverschap in de horeca
Net als iedere werkgever in Nederland moet je je ook als horeca-ondernemer houden aan de Arbeidsomstandighedenwet, die bepaalt dat iedere werknemer recht heeft op een gezonde en veilige werkplek. Maar een gezonde en veilige werkplek betekent meer dan je houden aan de regels in de Arbowet. Nu is de horeca natuurlijk een brede sector met uiteenlopende bedrijven. Een groot hotel heeft meer en andere werknemers nodig dan een klein eetcafé. De manier waarop er in je bedrijf gewerkt wordt, hoe je met elkaar omgaat en de sfeer op de werkvloer is in de horeca vaak een bepalende factor voor een potentiële werknemer. Bij ieder bedrijf in de horeca draait het uiteindelijk om de beleving van de gasten. Tevreden en gemotiveerde medewerkers zijn hiervoor onmisbaar.
Ook interessant: Werk privébalans van medewerkers verbeteren: 7 tips
Personeelstekort oplossen door gezamenlijke aanpak
Koninklijke Horeca Nederland is de oudste en grootste branchevereniging van Nederland en heeft ruim 18.000 leden. Ook de KHN ziet dat er gewerkt moet worden aan een personeelsbeleid dat de horeca weer aantrekkelijk maakt voor werknemers. De vereniging heeft een beleidsplan opgesteld voor 2024-2026 waarin de koers voor de horeca medebepaald wordt. KHN zet zich bijvoorbeeld in voor een lastenverlichting voor werknemers met een oproepcontract, een vereenvoudiging van fiscale regelingen en een soepeler beleid rondom de inzet van arbeidsmigranten. De KHN is ook betrokken bij de onderhandelingen over het cao-loon in de horeca.
Veelgestelde vragen
De volgende vragen worden regelmatig gesteld door zowel werkgevers als werknemers in de horeca.
Moet je belasting betalen over fooien in de horeca?
Over de fooien die gasten geven, ben je als werkgever geen btw verschuldigd; het is tenslotte geen omzet maar een extraatje dat gasten betalen voor de genoten service. De fooien die werknemers ontvangen moeten ze officieel wel opgeven bij hun aangifte inkomstenbelasting.
Mag je je medewerkers meer betalen dan het cao-loon?
Ja, dat mag. Als werkgever ben je wettelijk verplicht om minimaal het wettelijk minimumloon te betalen en veel werkgevers volgen de cao voor de horeca. Maar het staat je vrij om een hoger loon te bieden of bijvoorbeeld bonussen uit te keren.
Heeft een werknemer in de horeca recht op toeslagen?
Werknemers in de horeca werken vaak op tijden en dagen wanneer andere mensen vrij zijn. Vanuit de cao voor de horeca hebben werknemers geen recht op toeslagen voor het werken in het weekend of in de avond. Wel bestaat er een toeslag voor nachtdiensten, bijvoorbeeld voor nachtportiers in hotels. Ook voor het werken op erkende feestdagen bestaan toeslagen.
De horeca speelt een belangrijke rol in de maatschappij. Mensen zoeken ontspanning en ontmoeten elkaar graag onder het genot van een hapje en een drankje. Door het inzetten van creatieve wervingsmethodes, goed werkgeverschap en de inzet van minder voor de hand liggende doelgroepen, ben je een heel eind op weg om personeelstekorten op te lossen. Een effectief personeelsbeleid creëert een win-winsituatie voor jezelf, je medewerkers en je gasten.
